Çin’in Doğu Türkistan’da uyguladığı kültürel soykırım Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) tarafından raporlaştırıldı. Sözcü Rupert Colville, uzun süredir beklenen raporun 2021’in sonu gelmeden kamuoyuna açıklanacağını bildirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Sözcüsü Rupert Colville, Doğu Türkistan’daki ciddi insan hakları ihlallerine ilişkin mevcut bilgiler ışığında hazırladığı değerlendirmeyi içeren raporu gelecek haftalarda kamuoyuna açıklayacaklarını bildirdi.
Colville, BM Cenevre Ofisi’nde düzenlenen basın toplantısında, 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü ile ilgili gazetecilerin sorularını cevapladı.
Dünyada pek çok bölgede insan hakları ihlallerinin ve eşitsizliğin koronavirüs (Kovid-19) salgını döneminde daha da arttığına dikkati çeken Colville, Suriye ve Myanmar’daki ihlalleri örnek gösterdi.
Colville, Doğu Türkistan’daki insan hakları ihlallerine de değinerek, bölgede Uygur Türklerinin yanı sıra diğer Müslüman azınlıkların yasadışı şekilde gözaltına alındıkları, kötü muamele gördükleri ve çalışmaya zorlandıkları yönünde iddialar olduğunu söyledi.
Bölgedeki ciddi insan hakları ihlallerine ilişkin mevcut bilgiler ışığında hazırladıkları değerlendirmeyi içeren raporun tamamlanmak üzere olduğu bilgisini paylaşan Colville, bölgeye gidemeden hazırladıkları değerlendirmeyi yakında açıklayacaklarını aktardı.
Colville, dünya kamuoyunun uzun süredir beklediği raporu ne zaman açıklayacaklarının tam netleşmediğini, fakat 2021’in sonunu da bulmayacağını belirterek, “Gelecek haftalarda açıklayacağız.” dedi.
Raporun kamuoyundan önce hükümetlerle paylaşılacağını belirten Coville, ülke ismi ise vermedi.
“BACHELET’İN ZİYARETİNE İLİŞKİN BİR GELİŞME YOK”
Colville, Çin’de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlallerin gündeme geldiği Doğu Türkistan’a erişim izinlerinin olmadığını tekrarladı.
Çinli yetkililerle yaptıkları görüşmelerde, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet’in bölgeye ziyaretine ilişkin bir ilerleme olmadığını aktaran Colville, bu durumdan üzüntü duyduklarını kaydetti.
Çin’in BM Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Şü Çın, 10 Ekim’de AA muhabirinin sorusu üzerine, BM’nin Doğu Türkistan’a “dostça ziyaretini” memnuniyetle karşılayacaklarını ancak soruşturma yapılmasına karşı olduklarını belirtmişti.
BM 3 YILDIR ÇİN’E “ERİŞİM” ÇAĞRISI YAPIYOR
Doğu Türkistan’a erişim için göreve başladığı 2018 yılından bu yana Çin’e çağrıda bulunan Bachelet, 13 Eylül’de BM İnsan Hakları Konseyinde yaptığı açıklamada, bu konuda ilerleme sağlanamadığı için üzgün olduğunu vurgulamıştı.
Bachelet, bununla beraber BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisinin bölgedeki ciddi insan hakları ihlallerine ilişkin mevcut bilgiler ışığında hazırladığı değerlendirmeyi tamamlamak üzere olduğunu ve bunu kamuoyuna açıklayacaklarını ifade etmişti.
ÇİN’İN DOĞU TÜRKİSTAN’DA UYGULADIĞI ZULÜM DÜNYANIN GÜNDEMİNDE
Çin’de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller, uluslararası kamuoyunca eleştiriliyor.
Pekin’in “mesleki eğitim merkezleri” olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise “yeniden eğitim kampları” diye tanımladığı yerlerde, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, en az 1 milyon Uygur Türkü kendi rızası dışında tutuluyor.
Pekin yönetimi, Doğu Türkistan’da kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve söz konusu kişilerden ne kadarının sosyal hayata döndüğüne ilişkin bilgi vermiyor.
BM ve diğer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çağrılarını yinelerken Çin, kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi.
Çin makamları, BM yetkililerinin doğrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.